آنژیوگرافی یا پرتونگاری از رگ‌های خونی، روشی برای تشخیص پاتولوژی فضای داخلی رگ‌های خونی یا لومن است.
این روش نخستین بار توسط پزشک پرتغالی آنتونیو اگا مونیش برای تشخیص برخی از بیماری مرتبط با سیستم اعصاب مانند تومورهای آن به کار گرفته شد. اکنون رادیولوژیست‌ها و کاردیولوژیست‌ها با استفاده از این تکنیک جراحی‌های تهاجمی بسیار ظریفی را در سیستم گردش خونی، به خصوص شریان‌های قلبی انجام می‌دهند.
بیشتر بدانید: تبدیل سی دی ام ار ای به کلیشه
آنژیوگرافی چیست و چگونه انجام می شود؟
دقیق ترین روش برای بدست آوردن اطلاعات عروقی, آنژیوگرافی است که قبل از عمل جراحی، جراح می‌تواند با استناد به آن ها برخی از بیماری‌ها را بدون نیاز به عمل باز، درمان کند و در صورت نیاز به عمل باز، این اطلاعات می تواند جراح را در انجام سریع و دقیق این امر یاری کند.
رگ نگاری، به صورت سرپائی و از دو طریق کشاله ران و مچ دست انجام می‌گیرد.
از طریق یک کاتتر که وارد فضای داخل عروقی شده و تا مبدأ عروق برای بررسی هدایت شده‌است, ماده حاجب به ابتدای رگ مورد بررسی تزریق می‌شود و سپس تصویربرداری رادیوگرافی انجام می‌شود.
عروقی که دچار تنگی, اتساع یا انسداد شده باشند, در تصویر کاملاً مشخص هستند. درحقیقت رگ نگاری روشی استاندارد و طلایی برای تشخیص گرفتگی‌ها یا سایر اختلالات عروقی است.
در هنگام رگ نگاری چه باید بکنیم؟
از شما خواسته می شود نفس عمیق بکشید و یا نفس خود را نگه دارید، سرفه کنید یا موقعیت دست خود را تغییر دهید. در زمان آنژیوگرافی، الکترودهای روی سینه برای ثبت نوار قلب به شما وصل هستند. ممکن است مواد ضد انعقاد (آنتی کواگولانت) برای اجتناب از انعقاد خون به شما تزریق شود.
بیمار هنگام پرتونگاری می‌تواند ناظر تمام مراحل باشد. انجام این تست کمتر از یک ساعت طول می‌کشد.
کاربردهای آنژیوگرافی
به کمک این روش تشخیص بسیاری از ناهنجاری عروقی آسان تر می شود. همچنین:
- شناسایی عروق آسیب دیده و عروق گرفته یا تنگ شده
- این کار در نواحی مختلفی صورت می‌گیرد که رایج ترین آن‌ها عروق قلبی است. (بررسی وضعیت عروق کرونری)
- در عروق مغزی یا محیطی نیز گاها آنژیوگرافی صورت می‌گیرد.
آنژیوگرافی مغز
برای انجام این آزمایش از اشعه ایکس استفاده می‌کنند. آنژیوگرافی مغزی می‌تواند به پزشک کمک کند تا به بررسی انسداد یا سایر اختلالات در رگ‌های خونی سر و گردن بیمار بپردازد.
انسداد رگ ها یا ناهنجاری در مغز می‌تواند منجر به سکته مغزی یا خونریزی در مغز شود. برای انجام این آزمایش، یک لوله پلاستیکی از راه برشی در بازو یا ران به شریان رفته و پس از رسیدن به محل مورد نظر ماده کنتراست ید در آنجا تزریق می‌شود.
مواد کنتراست به اشعه ایکس کمک می‌کند تا تصاویری واضح از رگ‌های خونی مغز ایجاد کند تا پزشک بتواند هر گونه انسداد یا ناهنجاری را شناسایی کند.
فرایند رگ نگاری از طریق دست
این روش نسبت به روشی که رگ نگاری از طریق کشاله ران انجام می‌شود جدیدتر است و عوارض کمتری دارد.
- این روش ریسک خونریزی کاهش می یابد.
- پس از انجام آنژیوگرافی نیاز به استراحت مطلق بیمار نیست.
- در این روش نیازی به استفاده از کیسه شن پس از انجام تست نیست.
برای انجام این فرایند، شما به پشت (طاق باز) روی میز اشعه ایکس دراز می‌کشید. به این دلیل که ممکن است در طی فرایند این میز کج شود، ممکن است تسمه‌های محافظ به پا و قفسه سینه شما بسته شوند. دوربین اشعه ایکس ممکن است در اطراف سر و قفسه سینه شما حرکت کند تا از زاویه‌های فراوانی تصویر تهیه کند. الکترودهایی که روی قفسه سینه تعبیه می‌شوند، عملکرد قلبی را در طی فرایند نشان می‌دهند.
در محل ورود یک برش کوچک ایجاد خواهد شد، و یک لوله کوچک پلاستیکی (غلاف) به درون شریان وارد خواهد شد. کاتتر از طرق این غلاف وارد شریان خواهد شد و با دقت به سمت قلب یا شریان کرونری فرستاده می‌شود. رنگ (ماده کنتراست) به درون کاتتر تزریق خواهد شد.
رنگ به راحتی در عکس اشعه ایکس مشخص می‌شود و با حرکت آن در عروق خونی شما، پزشکتان می‌تواند جریان آن را مشاهده کند و هر گونه انسداد و گرفتگی در رگ ها را مشاهده کند. بر اساس آن که پزشکتان در طی آنژیوگرافی از راه دست چه چیزی مشاهده کند، ممکن است در همان موقع بار دیگر کاتتر گذاری اضافه ای انجام دهید، مانند بالن آنژیوپلاستی یا استنت گذاری برای بازکردن شریان تنگ شده.
