ماموگرافی یا پرتو نگاری پستان با اشعه ایکس با دوز پایین( حدود 20 الکترون ولت) برای تشخیص سرطان های سینه غیر قابل لمس و بدون علامت در مراحل ابتدایی استفاده می شود و تشخیص زود هنگام شانس بهبودی بیمار را افزایش می دهد. در برخی موارد فرد مشکوک نیاز به سونوگرافی و آزمایش ها بیشتری است اما این مراحل تکمیلی به معنی وجود سرطان نیست.
ماموگرافی در سال 1950 در مرکز سرطان ام دی اندرسون دانشگاه تگزاس توسط باب ایگن ابداع شد.
در ادامه با پرتونگاری و کاربرد آن بیشتر آشنا می شویم. همراه ما باشید:
بیشتر بدانید: چاپ عکس رادیولوژی و ام آر آی
ماموگرافی از چه سنی باید انجام شود؟
تمام خانم های بالای 40 سال باید هر دوسال یک بار این تست را انجام دهند و این سن برای خانم هایی که خواهر یا مادرشان دچار سرطان شده اند, به 35 سال و بطور سالانه می رسد. در افراد زیر 35 سال این غربالگری با سونوگرافی انجام می شود.
ماموگرافی در چه زمانی انجام می شود؟
بهترین زمان برای انجام تست, روز اول قاعدگی است.
نکات و آمادگی لازم برای انجام پرتونگاری پستان
آمادگی های لازم قبل از پرتونگاری:
- قبل از انجام تست دوش بگیرید, از مام و یا پودرهای زیر بغل استفاده نکنید.
- بهترین زمان برای انجام تست, روز اول پریود است, زیرا در این زمان سینه ها حساس نیستند و دردی که ناشی از فشار دستگاه بر سینه وارد می شود, کمتر حس می شود.
- نباید هیچ گونه زیورآلات و یا گردنبندی داشته باشید.
- در صورتی که قبلا این تست را انجام داده اید, گزارش آن ها را برای مقایسه به همراه داشته باشید.
- 48 ساعت قبل از انجام ماموگرافی از مصرف برخی مواد غذایی مانند: شکلات تلخ, قهوه, ادویه تند و …. پرهیز کنید.
- در صورتی که تحمل درد شما نسبت به انجام این کار پایین است, یک ساعت قبل تست قرص مسکن بخورید.
- توجه کنید که غربالگری ماموگرافی جایگزین معاینه توسط پزشک نخواهد بود.
- اگر باردار یا شیرده هستید رادیولوژیست خود را مطلع کنید.
فواید انجام ماموگرافی
- ماموگرافی کمک می کند که پزشک توده های کوچک را هرچه سریع تر تشخیص داده و سرطان را ریشه کن کند.
- این روش عارضه سوئی روی هیچ عضو ندارد و بدن فرد بعد از این کار عاری از هر نوع اشعه ای است.
- استفاده از این روش رشد غیر طبیعی بافت درون مجاری شیری را امکان پذیر می کند که در صورت تشخیص به موقع و جراحی و تخلیه توده سرطانی آسیب زیادی به بیمار نمی رسد.
- برای پیگیری سرطان درمان شده نیز از این روش استفاده می شود.
ماموگرافی چگونه انجام می شود؟
با قرار دادن سینه روی صفحه اشعه ایکس, کمپرسور با وارد کردن فشار, بافت سینه را هموار می کند تا تصویر واضح تری گرفته شود. ممکن است پزشک بعد از دیدن نتایج نیاز به بررسی دقیق تری داشته باشد و عکس برداری بیشتر از زوایای مختلف یا سونوگرافی و سایر روش های غربالگری را تجویز کند.
تاثیر پروتز روی ماموگرافی
وجود پروتز های سیلیکونی و آب نمکی مانع عبور اشعه می شود و نتیجه به درستی دیده نخواهد شد. در این صورت ماموگرافی باید توسط متخصص و با 4 عکس از پستان انجام شود.
امکان تغییر بافت پروتز و نرم شدن بعد از ماموگرافی وجود دارد و تضمینی برای یک اندازه بودن هر دو آن ها وجود ندارد. اما در مراکز تصویر برداری پیشرفته با کنار دادن پروتز تصویر برداری می شود که خطری برای پارگی پروتز وجود ندارد.
انوع ماموگرافی
ماموگرافی به دسته های زیر تقسیم بندی می شود:
ماموگرافی دیجیتال
این روش مانند حالت عادی است, اما تصاویر بهتری با دوز اشعه کمتری ثبت می شود. این تصاویر به منظور مشاهده و بررسی توسط رادیولوژیست برای ذخیره طولانی مدت به رایانه وارد می شود. ماموگرافی دیجیتال معمولا برای موارد خاص توصیه می شود و برای خانم های زیر 50 سال که سینه های متراکم تری نسبت به زنان مسن تر دارند مناسب است.
سیستم های تشخیص به کمک رایانه
این روش تصاویر دیجیتالی شده را به منظور یافتن تراکم غیر عادی و توده یا کلسیفیکاسیون که ممکن است نشانه ای از سرطان باشد را می یابد و روی تصاویر مشخص می کند که رادیولوژیست متوجه آن شود و آن محدوده را با دقت بالاتری بررسی کند.
ترموسنتز (سه بعدی)
در این روش تصویربرداری, تصویرهایی از زوایای مختلف از پستان ثبت می شود که در نهایت منجر به تولید یک تصویر سه بعدی می شود.
برای این بازسازی نیاز به اشعه بیشتری نسبت به حالت معمولی است, اما باز هم مورد تایید سازمان FDA است.
