یکی از روش های کنترل و یا درمان انواع سرطان پرتو درمانی است. در این روش با تابش امواج پر انرژی باعث کشتن و از بین رفتن سلول های سرطانی در فرد می شوند.
پرتو درمانی نیز مانند سایر روش های درمانی, علاوه بر مزایایی که دارد, عوارضی نیز دارد که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت.
عوارض جانبی پرتو درمانی چیست؟
عوارض جانبی پرتو درمانی در افراد مختلف متفاوت است و به نوع سرطان, ناحیه وجود توده و میزان امواج تابیده شده بستگی دارد.
عوارض پرتو درمانی به این دلیل به وجود می آیند که تابش انرژی به ناحیه وجود توده, هم باعث کشتن سلول های سرطانی می شود و هم به سلول های سالم آسیب می رساند.
هرچند امروزه با پیشرفت تکنولوژی, تابش به ناحیه توده دقیق تر شده است اما باز هم به سلول ها سالم آسیب وارد می کند.
آیا پیشگیری از عوارض جانبی پرتو درمانی ممکن است؟
امکان پیشگیری از عوارض به کمک تیم درمانی ممکن است. اما نه به طور کامل.
تیم پزشکی تمام تلاششان را می کنند تا حداکثر پیشگیری از عوارض را انجام دهند.
عوارض معمولی پرتو درمانی چیست؟
در این روش درمان, تابش انرژی فقط بر روی ناحیه مورد نظر تابیده می شود.
برخی نگران ریزش موهایشان در پرتو درمانی هستند که باید بگوییم این روش سبب ریزش مو نمی شود. مگر در مواردی که توده سرطانی در پوست سر بیمار باشد, که فقطدر این صورت دچار ریزش مو خواهند شد.
عوارض معمولی پرتو درمانی شامل موارد زیر است:
خستگی
به دلیل آسیب رسیدن به سلول های سالم, بیمار مدام احساس خستگی و بی حالی دارد. البته این مورد نیز بیشتر به شیمی درمانی بستگی دارد. برخی از بیماران هم تحت درمان شیمی درمانی هستند و هم تحت درمان پرتو درمانی. انجام این روش های درمان پشت سر هم باعث خستگی زیاد در بیمار می شود.
عوارض بلند مدت
معمولا عوارض جانبی پس از اتمام دوره به مرور از بین می روند.اما عوارض بلند مدت, ممکن است موجب بازگشت یا ایجاد سرطان دوم در بیمار شود. این هم در حالی اتفاق میفتد که میزان اشعه تابیده شده در دوره اول کمتر از مقداراستاندارد بوده است.
توجه داشته باشید که خطر این عارضه بسیار کوچک تر از مزایای درمان توده سرطانی اولیه یا فعلی است.
عارضه های پوستی
برخی از بیمارانی که تحت این روش درمانی هستند, دچار خشکی, خارش و یا تاول در پوست خود می شوند.
عوارضی که به ناحیه تابش بستگی دارد
علاوه بر مواردی که گفته شد برخی عوارض نیز وجود دارد که به ناحیه تابش در بدن بستگی دارد:
ناحیه سر و گردن
- خشکی دهان
- زخم شدن گلو و لثه
- اختلال در بلعیدن
- سفت شدن فک
- حالت تهوع
- ورم لنفادم
و پوسیدگی دندان ها, عوارض بلند مدتی است که در پرتو درمانی در ناحیه سر و گردن برای بیمار اتفاق می افتد.
ناحیه قفسه سینه
تابش پرتو در ناحیه قفسه باعث بروز عوارضی مانند:
- اختلال در بلعیدن
- تنگی نفس
- ایجاد زخم در سینه یا نوک سینه
- سفت شدن شانه ها
- سرفه و تب
می شود.
ناحیه شکم و معده
عوارض بوجود آمده از پرتو درمانی در ناحیه معده و شکم شامل موارد زیر است:
- حالت تهوع
- اسهال
این عوارض پس از اتمام دوره از بین خواهند رفت.
ناحیه لگن
عوارض بوجود آمده در ناحیه لگن شامل موارد زیر است:
- اسهال
- خونریزی از مقعد
- سبب بی اختیاری می شود.
- سوزش مثانه و ادرار
عوارض ناحیه لگن ممکن است در مردان و زنان متفاوت باشد.
در مردان سبب:
- ایجاد مشکلات جنسی و اختلال در نغوظ
- کاهش فعالیت و تولید اسپرم
در زنان سبب:
- تغییر چرخه قاعدگی و یا حتی توقف آن
- علائم یائسگی مانند سوختن, خشکی و خارش واژن
- کاهش فعالیت تخمک ها و ناباروری
مطالب مفید خواندنی: تبدیل ام ار ای به عکس
