عوارض سی تی اسکن چیست؟ سی تی اسکن یکی از روش‌های رایج تصویربرداری پزشکی است که برای تشخیص بیماری‌های مختلف استفاده می‌شود. این روش با استفاده از اشعه ایکس تصاویری دقیق از داخل بدن ایجاد می‌کند. با این حال، مانند هر روش تشخیصی دیگری، سی تی اسکن نیز با عوارضی همراه است که آگاهی از آن‌ها برای بیماران بسیار مهم است.
در این مطلب با ما همراه باشید تا با عوارض سی تی اسکن به صورت کامل آشنا شوید.
همچنین آشنا شوید با: پرینت عکس های ام آر آی
سی تی اسکن چیست؟
سی تی اسکن (تصویربرداری مقطعی کامپیوتری) یک روش پیشرفته تصویربرداری پزشکی است که برای بررسی ساختار داخلی بدن استفاده می‌شود. این تکنیک از اشعه X و فناوری کامپیوتری برای ایجاد تصاویری مقطعی از بدن استفاده می‌کند که به پزشکان کمک می‌کند تا جزئیات دقیقی از بافت‌ها و ارگان‌ها را مشاهده کنند. در حین این فرآیند، بیمار درون دستگاه سی تی اسکن قرار می‌گیرد که از یک لوله‌ی دایره‌ای شکل تشکیل شده است. دستگاه اشعه X را از زوایای مختلف به بدن ارسال می‌کند و با استفاده از سنسورهای موجود، تصاویر مقطعی از بدن تولید می‌شود.
عوارض اصلی سی تی اسکن
CT scan یک روش تصویربرداری پزشکی است که برای تشخیص و ارزیابی بیماری‌ها به کار می‌رود. هرچند که این روش معمولاً ایمن است، اما ممکن است عوارض و خطراتی نیز داشته باشد. بعضی از عوارض سی تی اسکن شامل:
-
قرار گرفتن در معرض اشعه
بزرگترین نگرانی در مورد سی تی اسکن، قرار گرفتن در معرض دوز بالایی از اشعه ایکس است. این اشعه می‌تواند به DNA آسیب برساند و در دراز مدت خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. البته میزان این خطر به عوامل مختلفی مانند سن بیمار، ناحیه اسکن شده و دوز اشعه بستگی دارد.
-
واکنش به ماده حاجب
در برخی از سی تی اسکن‌ها از ماده حاجب برای واضح‌تر شدن تصاویر استفاده می‌شود. این ماده معمولاً از طریق ورید تزریق می‌شود و ممکن است باعث واکنش‌های آلرژیک مانند خارش، کهیر، تورم و در موارد نادر شوک آنافیلاکسی شود.
-
عوارض کوتاه‌مدت
برخی افراد ممکن است پس از انجام سی تی اسکن علائمی مانند سرگیجه، تهوع و سردرد را تجربه کنند. این علائم معمولاً موقتی هستند و به سرعت برطرف می‌شوند.
چه کسانی باید احتیاط بیشتری داشته باشند؟
انجام سی تی اسکن برای برخی افراد نیازمند احتیاط بیشتری است. زنان باردار به دلیل خطر آسیب به جنین باید از انجام این نوع تصویربرداری پرهیز کنند. کودکان نیز به دلیل حساسیت بیشتر به اشعه نسبت به بزرگسالان، نیازمند دقت بیشتری در انجام سی تی اسکن هستند.
همچنین افرادی که به ماده حاجب حساسیت دارند، پیش از انجام این آزمایش باید پزشک خود را مطلع سازند تا اقدامات لازم برای کاهش عوارض جانبی انجام شود.
کاهش خطرات سی تی اسکن
سی تی اسکن، با وجود مزایای فراوان در تشخیص بیماری‌ها، می‌تواند خطراتی نیز به همراه داشته باشد. مهم‌ترین این خطرات، قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس است که می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. برای کاهش این خطرات، چندین راهکار وجود دارد: استفاده از کمترین دوز ممکن اشعه، به‌کارگیری فناوری‌های جدید برای بهبود کیفیت تصاویر با دوز کمتر، جایگزینی سی تی اسکن با روش‌های دیگر تصویربرداری مانند MRI در صورت امکان و محافظت از اندام‌های حساس بدن در برابر اشعه از جمله این راهکارها هستند.
همچنین، پزشک باید قبل از تجویز سی تی اسکن، مزایا و معایب آن را با بیمار به طور کامل در میان گذاشته و در صورت لزوم، آزمایش‌های جایگزین را پیشنهاد کند.
چه زمانی باید سی تی اسکن انجام شود؟
سی تی اسکن زمانی انجام می‌شود که پزشک به تصویربرداری دقیق‌تری از داخل بدن نیاز داشته باشد تا بتواند بیماری یا آسیب را تشخیص دهد. سی تی اسکن با استفاده از اشعه ایکس و کامپیوتر، تصاویری دقیق و لایه به لایه از بدن ایجاد می‌کند. این تصاویر به پزشک کمک می‌کنند تا تومورها، شکستگی‌ها، عفونت‌ها، خونریزی‌های داخلی و بسیاری از مشکلات دیگر را تشخیص دهد.
به طور کلی، سی تی اسکن برای تشخیص بیماری‌هایی مانند سرطان، بیماری‌های قلبی، آسیب‌های ناشی از تصادفات، عفونت‌ها و ارزیابی اثربخشی درمان‌ها استفاده می‌شود. تصمیم‌گیری در مورد انجام سی تی اسکن بر اساس علائم بیمار، سابقه پزشکی و نظر پزشک معالج صورت می‌گیرد.
تفاوت بین سی تی اسکن و پت اسکن
سی تی اسکن و پت اسکن هر دو روش تصویربرداری پزشکی هستند، اما برای اهداف متفاوتی به کار می‌روند. سی تی اسکن تصاویری دقیق از ساختارهای بدن ارائه می‌دهد و برای تشخیص تومورها، شکستگی‌ها، عفونت‌ها و ارزیابی آسیب‌ها استفاده می‌شود. این روش با استفاده از اشعه ایکس و کامپیوتر، تصاویری لایه به لایه از بدن ایجاد می‌کند.
در مقابل، پت اسکن فعالیت‌های متابولیکی بدن را نشان می‌دهد و برای تشخیص سرطان‌های گسترده، بیماری‌های قلبی و بیماری‌های مغزی به کار می‌رود. در پت اسکن، از یک ماده رادیواکتیو استفاده می‌شود که به سلول‌های فعال بدن متصل می‌شود و سپس دستگاه پت اسکن این فعالیت را تشخیص می‌دهد.
سی تی اسکن برای کودکان
سی تی اسکن در کودکان نیازمند احتیاط ویژه‌ای است. به دلیل رشد سریع سلول‌ها در کودکان، آن‌ها نسبت به بزرگسالان آسیب‌پذیری بیشتری در برابر اشعه دارند. بنابراین، پزشکان قبل از انجام سی تی اسکن برای کودکان، باید با دقت تمام مزایای این روش تشخیصی را در مقابل خطرات احتمالی آن سنجیده و تنها در صورت ضرورت، با کمترین دوز ممکن اشعه، این آزمایش را تجویز کنند.
آمادگی قبل از انجام سی تی اسکن با ماده حاجب خوراکی
آمادگی قبل از انجام سی تی اسکن با ماده حاجب خوراکی معمولاً شامل رعایت چند نکته مهم است .این ماده حاجب به منظور بهتر دیده شدن برخی قسمت‌های بدن، به خصوص دستگاه گوارش، استفاده می‌شود. به طور معمول، چند ساعت قبل از انجام سی تی اسکن از شما خواسته می‌شود که ناشتا باشید و یک ماده حاجب خاص را به صورت خوراکی مصرف کنید. این ماده حاجب معمولاً به صورت مایع یا پودر بوده و طعم چندان خوشایندی ندارد.
همچنین ممکن است پزشک از شما بخواهد که قبل از انجام سی تی اسکن ملین یا داروی دیگری مصرف کنید تا روده‌ها به طور کامل تخلیه شوند. این اقدامات به رادیولوژیست کمک می‌کند تا تصاویر دقیق‌تری از دستگاه گوارش شما تهیه کند و تشخیص دقیق‌تری از بیماری شما ارائه دهد.
تفسیر نتایج سی تی اسکن
تفسیر نتایج سی تی اسکن کار یک متخصص رادیولوژیست است .رادیولوژیست با بررسی دقیق تصاویر سی تی اسکن، به دنبال هرگونه ناهنجاری، تومور، عفونت، شکستگی یا هر مشکل دیگری در اندام‌های داخلی بدن می‌گردد. او این اطلاعات را به صورت یک گزارش جامع در اختیار پزشک معالج شما قرار می‌دهد. پزشک با توجه به این گزارش و علائم شما، تشخیص دقیق بیماری را داده و درمان مناسب را تجویز می‌کند.
در گزارش سی تی اسکن، رادیولوژیست به طور معمول اندازه، شکل، موقعیت و ویژگی‌های هرگونه ناهنجاری را توصیف می‌کند و ممکن است به آزمایش‌های تکمیلی دیگری نیز اشاره کند.
جمع بندی
در این مطلب به عوارض سی تی اسکن اشاره شد. سی تی اسکن گرچه یکی از ابزارهای تشخیصی مهم در پزشکی است، اما مانند هر روش پزشکی دیگری، ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد. اصلی‌ترین عارضه سی تی اسکن، قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس است که می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را، به‌ویژه در صورت انجام مکرر این آزمایش، افزایش دهد .البته این خطر در مقایسه با فواید تشخیصی آن، معمولاً ناچیز است و پزشک معالج با توجه به شرایط بیمار، کمترین دوز ممکن اشعه را تجویز می‌کند. عوارض دیگری مانند واکنش آلرژیک به ماده حاجب نیز ممکن است در برخی افراد دیده شود، اما این عوارض معمولاً خفیف و موقتی هستند.
